ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ: ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΑΛΛΑΓΕΣ Ή ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΑΙΩΝ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΣΕΩΝ;

Πέραν των άλλων, η πανδημία, που ακόμη ζούμε, ανέδειξε στην χώρα μας δύο σημαντικές αδυναμίες του συστήματος υγείας. 
 Η πρώτη είναι η έλλειψη ενός ολοκληρωμένου, σε υπηρεσίες και γεωγραφική κάλυψη, τομέα πρωτοβάθμιας υγείας και κοινωνικών υπηρεσιών και η δεύτερη, η ανικανότητα των νοσοκομείων να ανταποκριθούν σε σοβαρές έκτακτες καταστάσεις, χωρίς να αποσαρθρωθεί σε μεγάλο βαθμό, έως και ολοσχερώς, η κύρια λειτουργία τους (αναβολές και ακυρώσεις προληπτικών, διαγνωστικών και θεραπευτικών πράξεων, περιορισμός στα όρια του μηδενισμού εκπαιδευτικών και επιστημονικών δραστηριοτήτων κ.α., έγιναν εδώ και πάνω από ένα χρόνο η καθημερινότητα του ΕΣΥ). Είναι αυτονόητο ότι αν υπήρχε ένα ολοκληρωμένο σύστημα πρωτοβάθμιας υγείας δεν θα επιβαρύνονταν τόσο τα νοσοκομεία και, αν τα νοσοκομεία ήταν επαρκή σε στελέχωση και υποδομές, δεν θα κινδύνευε, από άλλες αιτίες πέραν του κορωνοιού, η υγεία και η ζωή τόσων πολιτών που δεν αντιμετωπίστηκε εγκαίρως το πρόβλημά τους.

Τι πρέπει λοιπόν να γίνει στο σύστημα υγείας;

Αδρά, προτείνω τα εξής:

1. Αξιολόγηση:

Με αξιόπιστο τρόπο, η κάθε μονάδα υγείας, δημόσια ή ιδιωτική, πρωτοβάθμια ή νοσοκομειακή, να τεκμηριώσει ποιές και πόσες υπηρεσίες προσφέρει και τι χρειάζεται για να τις πολλαπλασιάσει, τις αναβαθμίσει ή, ακόμη και να τις διευρύνει. Η αξιολόγηση αυτή απαιτεί χρήση πραγματικών δεδομένων και συγκεκριμένους κανόνες. Σκοπός της αξιολόγησης θα είναι η καταγραφή του συνόλου των υγειονομικών πράξεων που γίνονται στην χώρα και των όσων θα μπορούν να γίνουν. Μετά την αξιολόγηση οι μονάδες υγείας, σε επίπεδο κλινικής ή εργαστηρίου, θα καταταχθούν ως πρωτοβάθμιες, δευτεροβάθμιες ή τριτοβάθμιες. Η κατάταξη επαναξιολογείται σε τακτά χρονικά διαστήματα.

2. Καθιέρωση πρωτοκόλλων: 

Προληπτικών εξετάσεων, διαγνωστικών πράξεων και θεραπευτικών δράσεων. Αντιστοίχιση αυτών των εξετάσεων, πράξεων και δράσεων στις τρεις βαθμίδες υγείας.

3. Πλήρης μηχανοργάνωση/ψηφιοποίηση του συστήματος υγείας

Πλήρης μηχανοργάνωση/ψηφιοποίηση του συστήματος υγείας, ιδιωτικού και δημόσιου και ηλεκτρονικός φάκελος υγείας και κοινωνικών υπηρεσιών του πολίτη. Η κάθε πράξη και παροχή θεωρείται έγκυρη, μόνο αν είναι καταχωρημένη στο ηλεκτρονικό σύστημα.

4. Ο κάθε πολίτης χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες του συστήματος δωρεάν

Ο κάθε πολίτης χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες του συστήματος δωρεάν και η πρόσβαση σε αυτό, είναι είτε από την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, είτε μέσω του ΕΚΑΒ, αν υπάρχει επείγουσα κατάσταση. Αυτό προϋποθέτει την ενίσχυση του ΕΚΑΒ και την διαρκή λειτουργία κέντρου καθοδήγησης των πολιτών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα υγείας οι ίδιοι ή πρόσωπο το οποίο (έτυχε να) συνδράμουν. Αν ο πάσχων πολίτης δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί επαρκώς στην πρωτοβάθμια δομή, το σύστημα τον κατευθύνει αυτοματοποιημένα στην δευτεροβάθμια δομή και, αν χρειαστεί, στην τριτοβάθμια. 

5. Πώς συγκροτείται η πρωτοβάθμια δομή υγείας και κοινωνικής φροντίδας;

Υπό την ευθύνη των Δήμων. Η πολιτεία καθορίζει τις προδιαγραφές υποδομών και στελέχωσης μιας πρωτοβάθμιας δομής και ελέγχει την λειτουργία της. Ο Δήμος ιδρύει όσες χρειάζεται, με δυνατότητες ευελιξίας, ώστε να αντιμετωπίζεται η ελληνική ιδιοτυπία, εποχική και γεωγραφική. Οι υπάρχουσες δομές, είτε του ΕΣΥ, είτε κοινωνικού χαρακτήρα, εντάσσονται στο δημοτικό δίκτυο. Το ασφαλιστικό σύστημα χρηματοδοτεί την κάθε δομή ανάλογα με τον αριθμό πολιτών που έχουν εγγραφεί και εξυπηρετούνται από αυτήν. Προφανώς, σε έκτακτες περιπτώσεις, κάποιος μπορεί να αντιμετωπιστεί σε άλλη πρωτοβάθμια δομή. Οι πρωτοβάθμιες δομές εφημερεύουν και δεν περιοριζονται στο πρωινό ωράριο. Ιδιώτες, τηρώντας τις προδιαγραφές, μπορούν  να ιδρύουν και να λειτουργούν πρωτοβάθμιες δομές, οι οποίες παρέχουν υπηρεσίες σε εγγεγραμμένους πολίτες, εφημερεύουν και αποζημιώνονται για τις υπηρεσίες τους από το ασφαλιστικό σύστημα, όπως οι δημόσιες-δημοτικές ή, απευθείας, από τον εξυπηρετούμενο. Ο κάθε πολίτης μπορεί να είναι εγγεγραμμένος σε μία δομή.   

6.Νοσοκομειακή βαθμίδα και φροντίδα

Με ανάλογο τρόπο, οργανώνεται και η νοσοκομειακή παροχή υπηρεσιών, ιδιωτική και δημόσια. Οι δευτεροβάθμιες κλινικές και εργαστήρια, λειτουργούν υπό την ευθύνη των Περιφερειών, ενώ οι τριτοβάθμιες υπό την ευθύνη του Κράτους.

7. Χάρτης Υγείας

Σύμφωνα με τα πρωτόκολλα και τις απαραίτητες μελέτες καταγράφονται οι εν δυνάμει ανάγκες της χώρας σε είδος και αριθμό πράξεων. Η πολιτεία, κεντρικά και αποκεντρωμένα,  μεριμνά για την δυνατότητα παροχής αυτών των πράξεων στους πολίτες που τις έχουν ανάγκη, σε χρόνο που δεν βλάπτει την υγεία και την ζωή τους, σύμφωνα με την καλή πρακτική και την  ιατρική βάσει αποδείξεων. Αν οι δημόσιες δομές υγείας δεν μπορούν, αποδεδειγμένα, να προσφέρουν έγκυρα και έγκαιρα αυτές τις υπηρεσίες, ο πολίτης καλύπτεται από ιδιωτικές, οι οποίες αποζημιώνονται όπως και οι δημόσιες. Ο χάρτης υγείας οδηγεί σε αλλαγές, συγχωνεύσεις, ίδρυση και κατάργηση νοσοκομείων.

8. Οι ιδιωτικές δομές υγείας

Οι ιδιωτικές δομές υγείας δεν είναι χώροι «ενοικίασης»  υποδομών, αλλά ολοκληρωμένα συστήματα υπηρεσιών, με συγκεκριμένα οργανογράμματα. Όπως τα ιδιωτικά σχολεία έχουν πλήρες προσωπικό και εκπαιδευτική δομή, έτσι και τα ιδιωτικά νοσοκομεία (θα) έχουν πλήρες προσωπικό και υγειονομική δομή. Αυτό θα διαλευκάνει και το γκρίζο τοπίο των μορφών «αποκλειστικής και πλήρους» απασχόλησης …

 Θα μπορούσε να  αναφέρει κανείς πολλά ακόμη για τα εξειδικευμένα κέντρα θεραπείας και αποκατάστασης, την έρευνα, την εκπαίδευση, τον υγειονομικό τουρισμό, την εσωτερική δομή και οργάνωση του συστήματος κ.α.  Αυτό που χρειαζόμαστε είναι προτάσεις, ουσιαστικός διάλογος, καλοπιστία, αξιοποίηση των καλών πρακτικών και όρεξη για δουλειά. Η πανδημία ας μην είναι σε λίγο μια κακή ανάμνηση, αλλά η αφετηρία για μια πάνδημη αφύπνιση και στον χώρο της υγείας και της κοινωνικής φροντίδας. 
Για να κάνουμε τις αναγκαίες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις γρήγορα και αποτελεσματικά. Άρα με συναίνεση.

Χρήστος Παπαστεργίου
Ιατρός-Ακτινολόγος

Περιφερειακός Σύμβουλος Κεντρικής Μακεδονίας
Πολιτευτής ΚΙΝΑΛ