Οι προληπτικές εξετάσεις σώζουν ζωές. Ποιες και πότε πρεπει να γίνονται στους ενήλικες

Η προληπτική ιατρική έχει ως πρωταρχικό σκοπό, την προφύλαξη του ανθρώπου από ποικίλα νοσήματα. Ο πατέρας της ιατρικής, ο Ιπποκράτης, υποστήριζε <<Κάλλιον του θεραπεύειν, το προλαμβάνειν>>, τονίζοντας με αυτόν τον τρόπο την σπουδαιότητα και τον ρόλο της πρόληψης στην υγεία και στην μακροζωία του ανθρώπου.

Η σύγχρονη ματιά της ιατρικής δεν έχει μόνο ως απώτερο στόχο την θεραπεία μίας ασθένειας αλλά αποσκοπεί και στην εξασφάλιση, όσο ειναι δυνατόν, καλύτερης ποιότητας ζωής. Η προληπτική ιατρική απαρτίζεται απο την πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή πρόληψη.
Η πρωτογενής πρόληψη, στην οποία οφείλεται η μεγαλύτερη επιτυχία της προληπτικής ιατρικής, εξυπηρετεί στην αντιμετώπιση λοιμωδών νόσων με την χρήση εμβολιασμών, ένα θέμα επίκαιρο αλλά συνάμα και επίπονο, που έχει διχάσει την κοινωνία μας.

Η δευτερογενής πρόληψη στοχεύει στην έγκαιρη διάγνωση νοσημάτων, με στόχο την αποτελεσματική θεραπεία τους, αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο τις πιθανότητες για ένα <<αίσιο τέλος>>. Η λήψη αναλυτικού ιατρικού ιστορικού, η κλινική εξέταση και οι εργαστηριακές εξετάσεις διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο επίπεδο της δευτερογενούς πρόληψης. Επίσης, είναι ιδιαίτερα σημαντικό για ένα ιατρό να γνωρίζει το βιωτικό επίπεδο του ασθενούς, τις καθημερινές του συνήθειες καθώς και τον τρόπο ζωής του.
Οι εργαστηριακές εξετάσεις που είναι οφέλιμες να γίνονται, στους εφήβους (άνω των 15 ετών) και στους ενήλικες ειναι οι παρακάτω:

• Γενική αίματος
• Γενική ούρων
• ΤΚΕ
• Ουρία
• Κρεατινίνη
• Γλυκόζη νηστείας
• SGOT
• SGPT
• γGT
• ALP
• Χοληστερόλη
• Τριγλυκερίδια
• HDL chol.
• LDL chol.
• Ολικά λιπίδια
• Αθηρωματικός δείκτης
• Lip(α)
• TSH
• Εκτιμώμενος ρυθμός σπειραματικής διήθησης (eGFR)

Ανάλογα με το φύλο, την ηλικία και το ιστορικό (ατομικό και οικογενειακό) του ασθενούς ειναι απαραίτητες οι παρακαάτω προληπτικές εξετάσεις:

• Μαστογραφία, για τον καρκίνο μαστού στις γυναίκες
• Τεστ Παπανικολάου για τον καρκίνο τραχήλου της μήτρας στις γυναίκες
• Κολονοσκόπηση από την ηλικία των 50 ετών
• Έλεγχος οστικής πυκνότητας στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση
• PSA, για τον καρκίνο προστάτη στους άνδρες άνω των 50 ετών. Σε περίπτωση που υπάρχει θετικό οικογενειακό ιστορικό ο έλεγχος γίνεται άνω την ηλικία των 45 ετών.
• Αξονική πνευμόνων, για τους ενήλικες που είναι καπνιστές >15 χρόνια
• Ηπατίτιδα C, για τους ενήλικες που έχουν γεννηθεί απο το 1945 μέχρι το 1975
• HIV, για τους έφοιβους και τους ενήλικες 15-65 ετών καθώς και στις εγκύους

Τέλος, η τριτογενής πρόληψη αποσκοπεί στην μείωση των επιπλοκών μίας πάθησης και στην αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης. Στο εγγύς μέλλον, η προληπτική ιατρική στοχεύει στην εύρεση νέων παραγόντων κινδύνου, σε <<συνεργασία>> με την ραγδαία εξέλιξη της βιοϊατρικής τεχνολογίας προκειμένου να αντιμετωπιστούν και να προληφθούν σημαντικές παθήσεις που επεμβαίνουν και παρακωλύουν την ποιότητα και τον τρόπο ζωής των ασθενών.

Ας μην ξεχνάμε λοιπόν οτι για να επιτευχθεί το ενχείρημα της προληπτικής ιατρικής προϋποθέτει την ύπαρξη ενός κλίματος συνεργασίας και επιστοσύνης μεταξύ ιατρού-ασθενή, με <<φωτεινό σηματοδότη>> την ειλικρίνεια. Το μήνυμα της προσπάθειας αυτής είναι ότι

<<Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΩΖΕΙ ΖΩΕΣ>>

H. Σαρμανιώτου
Απόφοιτη της Ιατρικής Σχολής